Voorste kruisband op maat

Knieblessures komen steeds vaker voor: oorzaken zijn het meer en vooral intensiever sporten. De bijzondere problematiek van kruisbanden, als onderdeel van de meest ernstige knieblessures, krijgt dan ook steeds meer aandacht. Enerzijds door de enorme invloed van het letsel op het dagelijks functioneren en vooral sportactiviteiten, anderzijds door verbeteringen in behandeling en operatietechnieken. Onveranderd blijft steeds de vraag: wat betekent een kruisbandbeschadiging voor ieder individu persoonlijk en moet ieder kruisbandletsel worden geopereerd?

Anatomie 

Het kniegewricht bestaat uit 2 scharnierende botdelen: het dijbeen (femur) en scheenbeen (tibia). De uiteinden daarvan zijn bedekt met een laagje kraakbeen, zodat de knie soepel beweegt. Aan de binnen- en buitenzijde van de knie heeft de knie banden, die voor de zijdelingse stabiliteit zorgen. Tussen de botuiteinden van het kniegewricht bevinden zich de binnen- en buitenmeniscus (zie Meniscus). Midden in de knie liggen de twee kruisbanden: een voorste en een achterste kruisband. De voorste kruisband heeft 2 functies: voorkomen dat het onderbeen tijdens bewegen te ver naar voren schiet en beperken van te grote draaibewegingen in de knie.

Voorste kruisbandletsel 

De oorzaak van een gescheurde kruisband is een geforceerd zwik-, draai en/of overstrekbeweging van de knie. Het letsel gebeurt vaak bij pivot sport (sporten met veel draaibewegingen zoals voetbal, hockey, korfbal en zaalsporten) en komt 6x frequenter voor bij vrouwen dan bij mannen. Het acuut scheuren van de voorste kruisband kan voorkomen op alle leeftijden: de jongste patiënt in de praktijk van RPA Janssen is 5 jaar oud, de oudste 66! De grootste groep patiënten is tussen de 12 en 30 jaar oud. Bij een kruisbandletsel voelt men meestal een “krak” in de knie met een doorzakgevoel. De knie zwelt in de regel snel op. Vaak zijn andere structuren ook beschadigd, zoals kraakbeen, meniscus of zijbanden van de knie. Voor aanvullende informatie over combinatieletsels kunt u het protocol downloaden: Voorste Kruisband en Collateraal bandletsels. Het stellen van de juiste diagnose is bepalend voor het behandelingsbeleid, duur van het herstel en de prognose voor (sport)activiteiten in de toekomst.

Behandeling

Allereerst dienen bijkomende letsels van meniscus en binnenband adequaat te worden behandeld. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat de voorste kruisband bestaat uit 2 onderdelen (bundels) die ieder zorgen voor een deel van de stabiliteit. Een voorste kruisbandscheur kan volledig zijn (= beide bundels kapot) of gedeeltelijk (maar 1 bundel gescheurd). De mate van speling op de knie, in combinatie met de (sport)wensen van de patiënt, bepalen of een operatie van de voorste kruisband noodzakelijk is. Fysiotherapie en/of een brace kunnen soms voldoende zijn indien de mate van knie-instabiliteit beperkt is en er geen wens is tot pivot sporten. Doelstelling van de behandeling van een voorste kruisbandscheur is opheffen van het doorzakgevoel van de knie.

De operatie

De voorste kruisbandscheur geneest niet. Een reconstructie van de voorste kruisband betekent het vervangen van de oude kruisband door een band die gemaakt wordt van uw eigen hamstringpezen of deel van de knieschijfpees. Deze pezen zijn hier uitstekend voor geschikt. Dr. RPA Janssen heeft in zijn promotieonderzoek aangetoond dat de hamstringpezen weer aangroeien in het bovenbeen na verwijdering hiervan (zie Publicaties). De nieuwe kruisband wordt vastgezet in het dijbeen en scheenbeen. Deze stevige fixatie maakt een spoedig oefenprogramma mogelijk na de operatie. Bij sommige patienten wordt tijdens de kruisbandoperatie ook een extra bandje gemaakt als versterking van het gewrichtskapsel (laterale extra-articulaire tenodese). Het oefenen van de knie is belangrijk voor een goed herstel. Een brace is niet nodig. Recent wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat een juiste chirurgische techniek essentieel is voor een goed eindresultaat. Er zijn de laatste 2 jaar nieuwe technieken ontwikkeld die de slagingskans van de operatie hebben vergroot tot boven de 90%. Dr. RPA Janssen verricht veel wetenschappelijk onderzoek naar dit onderwerp en is docent op een jaarlijks, internationale, cursus voor orthopedisch chirurgen om de laatste ontwikkelingen op kruisbandgebied te onderwijzen (zie Biografie).  

Na de operatie

U kunt meestal dezelfde dag naar huis. De fysiotherapeut instructies en leert u goed lopen met 2 krukken. U mag op de knie steunen evenals volledig buigen en strekken. U loopt met krukken tot de eerste policontrole (2-4 weken). U mag met uw eigen fysiotherapeut gaan oefenen in de eerste week na de operatie (zie protocol voorste kruisband revalidatie). U bent vrij in uw keuze van fysiotherapeut. Patiënten uit heel Nederland worden in het Máxima Medisch Centrum geopereerd; om deze reden is een bewezen voorste kruisband revalidatieprotocol ontwikkeld welk kan plaats vinden bij u in de buurt (zie Protocol Voorste Kruisband). Alvorens u naar huis gaat, krijgt u een gedetailleerde verwijzing mee voor uw eigen fysiotherapeut. Het is verstandig om de eerste 2 weken uw been enkele malen per dag omhoog te leggen om de zwelling van het onderbeen te beperken. Een bloeduitstorting in het geopereerde been komt regelmatig voor in de eerste week na de operatie: dit kan geen kwaad. De eerste controle op de polikliniek vindt plaats na 2-4 weken, op het spreekuur van de verpleegkundig specialist. Zij kent u ook van de opname. Drie maanden en 1 jaar na de operatie komt u op controle bij dr. Janssen. Dan worden ook rontgenfoto’s van uw knie gemaakt. De hechtingen van de operatie lossen vanzelf op na enkele weken en hoeven niet te worden verwijderd. U kunt de ervaring van patiënten lezen bij Casus.

Werk en sport

De totale revalidatie na een voorste kruisband reconstructie duurt 9-12 maanden. Een zittend beroep kan in de regel tussen 2 en 4 weken na de operatie worden hervat. Een staand beroep duurt langer (4-6 weken). Dit zijn algemene richtlijnen: afhankelijk van de reactie en zwelling van de knie kan dit korter of langer duren. Autorijden is onverstandig tot de eerste policontrole omdat u dan nog met krukken loopt. Fietsen op een hometrainer mag zodra u de trappers goed rond krijgt. Hardlopen kan in het algemeen na 8 weken mits de knie goed reageert, niet dik of pijnlijk is. Terugkeer naar contactsporten is meestal mogelijk na 9-12 maanden mits de revalidatie naar wens verloopt. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat terugkeer naar het oude sportniveau met name afhankelijk is van de kraakbeenconditie van de knie.

Vergoeding verzekering

Alle orthopedisch zorg in ons ziekenhuis wordt volledig vergoed door alle verzekeraars.

PROM

Het Máxima Medisch Centrum streeft naar een optimaal resultaat van uw behandeling en wil de kwaliteit van zorg steeds blijven verbeteren. Hiervoor is inzicht in de effectiviteit van behandelingen noodzakelijk. De uitkomst van behandeling wordt gemeten aan de hand van een vragenlijst (Patient Reported Outcome Measures = PROMs). U zult worden gevraagd deze vragenlijst in te vullen voor de operatie evenals 3 maanden en 1 jaar na de operatie. Het invullen van de vragenlijst gebeurt tijdens uw bezoek aan de polikliniek of via e-mail. Dit duurt ongeveer 10 minuten. De uitkomst van deze gegevens geeft ons inzicht in het verloop van uw behandeling. In Nederland wordt de kwaliteit van zorg medebeoordeeld aan de hand van PROMs door zorgverzekeraars en de Nederlandse Orthopedische Vereniging (NOV). De gegevens worden in uw medisch dossier geregistreerd en kunnen anoniem voor kwaliteitsbewaking en verbetering worden gebruikt.

Complicaties

Complicaties na een voorste kruisband operatie zijn zeldzaam: wondstoornissen, infectie, trombose, schade aan bloedvat of zenuw en littekenweefsel in de knie. Deze complicaties komen bij minder dan 1% van de patiënten voor.

Contact met het ziekenhuis

In de volgende gevallen dient u met de onze polikliniek contact op te nemen:

• als de wond gaat lekken
• als de hele knie rood wordt en meer pijn gaat doen
• bij het optreden van koorts (boven 38,5 graden Celcius).

Meer weten? Podcast De Kruisband, met Rob Janssen

Klik hier als u een film van een voorste kruisbandoperatie wilt zien.